Ευχαριστηθήκατε με τους Ολυμπιακούς Αγώνες; Ήσασταν κι εσείς ένας απ 'τους πολλούς που είπαν "Βρε, για κοίτα την Ελλάδα, τα κατάφερε τελικά αυτή η μικρή χώρα και μάλιστα έκαναν εξαιρετική δουλειά! Μπράβο τους!"
Σαν Ελληνίδα είδα την έναρξηστην τηλεόραση εδώ στο Λονδίνο κι ένιωσα λίγο περήφανη εκείνο το βράδυ. Ίσως ήταν απλώς η ανακούφιση να μην έχω ν' ακούσω απ' όλες τις πλευρές "Κοίτα τα χάλια σας, τέσσερα χρόνια χάος και δεν τα καταφέρατε τελικά, φλούφληδες!"
Άμα το' χεις ακούσει για μήνες και ύστερα απ' όλα όσα γράφτηκαν στο διεθνή τύπο είναι κουραστικό και αρχίζεις ν' αναπτύσσεις έναν εφήμερο πατριωτισμό σε μέγεθος τσέπης.
Γυρίσαμε στις καθημερινότητες, οι Αγώνες αποτελούν ήδη κομμάτι της ιστορίας και οι Έλληνες απέδειξαν τελικά, πως είναι Ευρωπαίοι! Είναι όντως;
Υπάρχει ένας χαρακτήρας στο Ελληνικό θέατρο που πάντα λάτρευα, ο Καραγκιόζης, ο ήρωας του θεάτρου σκιών.
Πριν απ' τις μέρες της τηλεόρασης, του ραδιόφωνου και ακόμα και του κινηματογράφου υπήρχε μια άλλη μορφή διασκέδασης στην Ελλάδα που προήρθε απ' τη λαϊκή παράδοση. Γνωστό ως θέατρο σκιών η Καραγκιόζης στα Ελληνικά περιλάμβανε φιγούρες, φτιαγμένες από χαρτί που τις μεταχειριζόταν ο καραγκιοζοπαίχτης, ο οποίος στεκόταν πίσω από μια λευκή σκηνή (ένα κομμάτι ύφασμα η ένα σεντόνι) που φωτιζόταν από κάποια πηγή φωτός.
Το θέατρο σκιών αναπτύχθηκε σε πολλές χώρες όπως την Κίνα, την Ινδία, την Περσία, την Ινδοκίνα και στη Μικρά Ασία. Συχνά είχε σχέση με τη λατρεία τόσο των νεκρών όσο και των θεοτήτων του άλλου κόσμου. Στο δέκατο έκτο αιώνα αναπτύχθηκε και στην Αίγυπτο. Υπάρχει μικρή αμφιβολία ότι οι Άραβες ανακάλυψαν το θέατρο σκιών στην Ιάβα Το εμπόριο των Αράβων και τα συνεχή ταξίδια τους κράτησαν σε μόνιμη επαφή με την Ιάβα. Παραμένει όμως άγνωστο αν υπήρξε μια άμεση επιρροή του θεάτρου σκιών της Ιάβα στο Τούρκικο θέατρο σκιών μέσα από τους Αιγυπτίους, όμως υπάρχουν κάμποσες ομοιότητες στο θέατρο σκιών της Τουρκίας και της Ιάβας. Φαίνεται ότι το Τουρκικό θέατρο σκιών είναι το αποτέλεσμα μιας ιστορικής ροής που υιοθέτησε μόνο την τεχνική πλευρά του τρόπου παράστασης. Επιπλέον μπορεί να υποθέσει κανείς πως το Τουρκικό θέατρο σκιών χρησιμοποιούσε επίσης κινήσεις, στάσεις και κουστούμια απ το κουκλοθέατρο των Οθωμανών μαζί με πραγματικούς ηθοποιούς όπως Οθωμανοί γελωτοποιοί και χορευτές γκροτέσκο , που υπήρξαν πολύ καιρό πριν από την άφιξη του θεάτρου σκιών.
Η Ελλάδα είναι μια από τις λίγες Ευρωπαϊκές χώρες που υιοθέτησαν το θέατρο σκιών, παραλείποντας όμως το θρησκευτικό περιεχόμενο ενώ πρόσθεσαν μια συγκεκριμένη προσωπικότητα μέσα από την δική τους ελληνική λαογραφία.
Ο Καραγκιόζης όπως λέγεται στα ελληνικά χάρη στον πρωταγωνιστή του, παίζεται απ' τον καραγκιοζοπαίχτη, που στέκεται πίσω απ' την φωτισμένη σκηνή όπου κινεί τις φιγούρες που είναι φτιαγμένες από χαρτί η δέρμα Ζωντανεύουν με τη βοήθεια του καραγκιοζοπαίχτη που προσαρμόζει τη φωνή του ανάλογα με το χαρακτήρα και αλλάζει την ιστορία ανάλογα με τις εμπνεύσεις του.
Υπεύθυνος για όλες τις πλευρές του έργου, δεν είναι μόνο εκτελεστής και ηθοποιός, αλλά και ο συγγραφέας του έργου, ο μουσικός, ο τραγουδιστής και ο σκηνοθέτης της παράστασης.
 Δεν είναι τόσο το θέατρο σκιών ή τα έργα του Καραγκιόζη που γοητεύουν (τα έργα μάλιστα μπορούν να είναι αρκετά παιδικά κατά καιρούς) αλλά είναι ο ίδιος ο Καραγκιόζης, ο ήρωας και οι άλλοι χαρακτήρες που, όπως στην Ιταλική Κομεντια Ντελ'Αρτε παραμένουν πάντα ίδιοι.
Ήρωας είναι ο έξυπνος μαυρομάτης, ο Καραγκιόζης (Καραγκόζ σημαίνει στην κυριολεξία μαύρο μάτι στα τούρκικα). Είναι ο αντιήρωας, φτωχός, αλλά πάντα γεμάτος ενέργεια και ζωηρός. Ζει με την οικογένειά του σε μια μίζερη παράγκα σε μια μεγάλη πόλη, απέναντι απ' το τεράστιο παλάτι του Πασά. Μην έχοντας δουλειά είναι πάντα διαθέσιμος να ασχοληθεί μ' ό,τι του προσφέρεται, και φυσικά πάντα αποτυχαίνει, βρίσκει τον μπελά του, τρώγει ξύλο και επιστρέφει στην παράγκα του αποτυχημένος και πεινασμένος όπως πριν. Αφού είναι συνήθως άνεργος, ασχολείται με μικροκλεψίματα, τα οποία , αντί να τα κρύψει, λέει σ' όλους, δικαιολογώντας τις κλεψιές σαν το μόνο τρόπο να συντηρήσει την οικογένειά του.
Ο Καραγκιόζης έχει μια καμπούρα που συμβολίζει το βάρος του κόσμου. Επιπλέον έχει μια τεράστια μύτη, και το ένα μπράτσο του (το οποίο κινείται μονίμως), είναι τρεις φορές πιο μακρύ απ' το άλλο συμβολίζοντας πως είναι κλέφτης.
Υπάρχουν κάμποσοι άλλοι χαρακτήρες που συμμετέχουν περισσότερο ή λιγότερο συχνά στα έργα, αλλά καμία παράσταση δε θα ήταν δυνατή χωρίς την συμμετοχή του Πάσα η Βεζίρη, που αντιπροσωπεύει τη δύναμη και τον πλούτο της τουρκοκρατίας. Παριστάνεται ως δίκαιος και ευγενικός σ' όλους ενώ στην πραγματικότητα δεν είναι παρά τα θύματα του. Σπάνια εμφανίζεται ενώ ακούγεται η φωνή του να δίνει εντολές. Ο "Μεγάλος Αδελφός" στο στυλ της Τουρκοκρατίας!
Ο τρόπος που κινούνται οι φιγούρες απ' τον καραγκιοζοπαίχτη, το ξύλο που τρώνε, τα κουρέλια που φοράνε, η μιζέρια και η απληστία τους μαζί με την ασταμάτητη κουβέντα, τα αστεία και τα πολλά γλωσσολογικά λάθη έδωσαν στον Καραγκιόζη μια ειδική θέση στην καρδιά των Ελλήνων.
Συμβόλιζαν κάποτε τον αγώνα και τα βάσανα του Ελληνικού λαού που υπέφερε από το βάρος της τουρκοκρατίας και συνεχίζει ακόμα και τώρα να καθρεφτίζει ένα Ελληνικό χαρακτηριστικό που δύσκολα γίνεται κατανοητό από κάποιον που δεν είναι Έλληνας.
Στον εικοστό πρώτο αιώνα μπορεί όλο αυτό να ακούγεται παλιομοδίτικο και ξεπερασμένο, αλλά όταν ρίξει κανείς μια πιο αναλυτική ματιά στην Ελληνική κοινωνία και στην οικονομική και πολιτική κατάσταση της σύγχρονης Ελλάδας, μπορεί να γίνει φανερό πως ο Καραγκιόζης υποφέρει από ένα διαφορετικό βάρος στις μέρες μας.
Ας επιστρέψουμε για λίγο στους Ολυμπιακούς Αγώνες και το Ευρωπαϊκό status των Ελλήνων του 2004.
Την άνοιξη του 2002 ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών (και Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ) Γιώργος Παπανδρέου δήλωσε σε μια ομιλία (που για κάποιο λόγο δεν υπάρχει στην Ελληνική Γλώσσα – τουλάχιστον έτσι λέει στην επίσημη σελίδα του Κυρίου Παπανδρέου στο Ιντερνετ) ότι "οι Ολυμπιακοί Αγώνες προσφέρουν μια μοναδική ευκαιρία να καλλιεργηθούν οι διπλωματικές σχέσεις. Σε μια χειρονομία προς την πολιτιστική και δημοκρατική κληρονομιά η Ελλάδα ξαναζωντάνεψε μια αρχαία αξία, το Ολυμπιακό Πνεύμα…"
Πρόσθεσε στις 25 Ιουνίου 2004, ότι η Ελλάδα θα γινόταν γνωστή όχι μόνο για το παρελθόν της και την αρχαιότητα, αλλά γι' αυτό που αντιπροσωπεύει σήμερα και
" Πιστεύω πως θα είμαστε υπερήφανοι για την εικόνα που παρουσιάζουμε σήμερα.."
Μια ανακοίνωση στις 10 Αυγούστου 2004 φανέρωνε εν μέρη τι θα κάνουν οι Ολυμπιακοί αγώνες για την Ελληνική Οικονομία…"όχι μόνο θα επιβαρυνθεί η Ελλάδα με χρέη, αλλά θα είναι μια Ελλάδα που ξαναζωντάνεψε μοιάζοντας μ' ένα δυνατό έθνος με γνώσεις, κουλτούρα και οράματα για το μέλλον..!"
Ας τα αυτά και πες το! Θα επιβαρυνθεί η Ελλάδα με χρέη! Η Ελλάδα που ήδη χρεοκόπησε, και έτσι πάνε τα όνειρα, τα οράματα που λες, τέρμα το Ολυμπιακό Όνειρο και μια δυνατή θέση στην Ευρωπαϊκή κοινότητα!
Πάει το όνειρο πως αυτοί οι αγώνες θα έφερναν χρήματα και ανακούφιζαν τον τόπο έστω λίγο απ' τα χρέη του. Να μην είχαμε μόνο ένα σωρό στάδια που θα παραμείνουν άδεια σε λίγο, αλλά και μερικά καινούργια σχολεία, νοσοκομεία, γηροκομεία! Παρακάτω λοιπόν!
Παρουσιαζόταν το θέμα των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 στην Ελληνική δημόσια ζωή μ' έναν τρόπο που έκανε τους Έλληνες να πιστεύουν πως οι αγώνες θα τους έφερναν συνάλλαγμα και μεγάλο πλούτο. Τρία χρόνια πριν απ' τους αγώνες, η υπεύθυνη κυρία της υπόθεσης έκανε τους Έλληνες να πιστεύουν, ότι χρειαζόταν το ίδιο πόσο χρημάτων που είχαν προϋπολογίσει οι Γάλλοι τότε για την πιθανή τους συμμετοχή στις αγώνες του 2008.
Η διαφορά όμως ήταν ότι οι Γάλλοι είχαν κάνει τον προϋπολογισμό που θα τους κόστιζε 750 εκατομμύρια δολάρια, ενώ ο Ελληνικός υπολογισμός αναφερόταν σε 750 δισεκατομμύρια ελληνικές δραχμές (ήταν προτού μπει το Εύρο στην Ελλάδα)
Το κόστος που υπολόγισαν οι Έλληνες σε σύγκριση με τους Γάλλους ήταν το απίστευτο ποσό των 2 δισεκατομμυρίων δολαρίων, ένα ποσό που είναι ίδιο με ολόκληρη την περιουσία του Αριστοτέλη Ωνάση.
Αυξάνεται εν τω μεταξύ η ανεργία και δεν υπάρχουν σαφή σχέδια για τίποτα δημιουργικό. Το ΙΚΑ ήδη έχει πάρει συμβουλές από τους Άγγλους τι να κάνουν αν τους τελειώσουν τα χρήματα, και αν ξέρουν ίσως καμία αλχημική λύση πώς να διατηρήσουν το μεγάλο αριθμό των συνταξιούχων χωρίς τα αναγκαία μέσα
Κανείς δεν είναι πρόθυμος να εμπιστευτεί τους τοπικούς υπολογισμούς, ειδικά επειδή ο τρόπος του υπολογισμού είναι άγνωστος και βασίζεται μάλλον σε υποθέσεις παρά στην πραγματικότητα.
Είναι πια καιρός αυτοί οι άνθρωποι που στο κάτω-κάτω πληρώνονται να βρίσκουν λύσεις να σταματήσουν να τις βρίσκουν από φανταστικές πηγές, και να αντιμετωπίσουν με σοβαρότητα ένα υπαρκτό πρόβλημα για το οποίο δεν υπάρχουν ρεαλιστικές λύσεις.
Και στρογγυλοκάθονται στα γραφεία τους, αναζητώντας από την πλειοψηφία του κόσμου να σπαταλούν τον χρόνο και την ενέργεια τους με γραφειοκρατίες , να κολλάνε χαρτόσημα και να βάζουν υπογραφές στα χαρτιά (τα δικά τους χαρτιά) που δεν έχουν κανένα άλλο στόχο απ' το να εμποδίζουν τον κόσμο να βρει δουλειά και να δημιουργηθεί κάποιος πλούτος για την χώρα.
Κι όχι που δεν φτάνουν πια τα χρήματα να πληρώσουν τις συντάξεις για τα επόμενα χρόνια, αλλά δεν θα υπάρξουν καν χρήματα να πάρει ο κόσμος το μισθό του.
Η μυωπία , που τους εμπόδισε όχι μόνο να προλάβουν το πρόβλημα αναγνωρίζοντας το γεγονός πως, αν κάποιος θέλει πλούτο, πρέπει να τον παράγει πριν. Ήταν όμως τόσο απασχολημένοι με τον εαυτό τους όλα αυτά τα χρόνια καθώς έφτιαχναν κανόνες και νόμους που εμπόδισαν τις τελευταίες ευκαιρίες για τίμια δουλειά και παραγωγή.
Πριν από λίγες δεκαετίες, Έλληνες του εξωτερικού, ναυτικό και τουρίστες έφερναν το αναγκαίο συνάλλαγμα που χρειαζόταν στην Ελλάδα για να πληρωθούν χρέη και να αγοράζονται προϊόντα από το εξωτερικό. Για να πληρωθούν τα χρέη πρέπει όμως να υπάρχουν τοπικές παραγωγές.. Αντιθέτως κλείνουν όλο και περισσότερες εταιρίες αφήνοντας ακόμα πιο πολλούς άνεργους που υποχρεώνονται να εξυπηρετούν τους τουρίστες που έρχονται τα καλοκαίρια.
Όταν φύγουν όμως οι τουρίστες στις χώρες τους να συμμετέχουν στη δική τους παραγωγή , οι καινούργιοι υπηρέτες, τι θα κάνουν;
Διότι οι δυνατότητες για επιδότηση της ανεργίας είναι σχεδόν ανύπαρκτες και στην καλύτερη περίπτωση τα χρήματα αντιστοιχούν στην άξια ενός αναψυκτικού και ενός σάντουιτς την ημέρα.
Όσο γι' αυτά! Τα μεγαλεία, την περηφάνια και τη σημασία αν έγιναν Ολυμπιακοί Αγώνες κι αν οι Έλληνες είναι Ευρωπαίοι ή όχι. Δεν έχει καμία σημασία τελικά!
Ο Καραγκιόζης, μια παλιά ιστορία σε σύγχρονους καιρούς.
Είναι η ιστορία ενός περιφερειακού που προσπαθεί απελπισμένος να μπει στο σύστημα που στηρίζει κανόνες που ούτε καταλαβαίνει ούτε ταυτίζεται μαζί τους.
Είναι η άγραφη ιστορία του Ελληνικού λαού που προσπαθεί να προσαρμοστεί σε νόμους,, συνήθειες , αξίες, τρόπους και πολιτικούς κανόνες της Δυτικής Ευρώπης, γραμμένα από τις χώρες που τότε τους βοήθησαν να απελευθερωθούν από τους Τούρκους. Οι Έλληνες που προσπάθησαν να κάνουν τα πράγματα με το δικό τους τρόπο να μπουν στο παιχνίδι, κι ας φαινόταν ύποπτο και στους ίδιους.
Ίσως η ιστορία του Καραγκιόζη ξαφνικά δεν ακούγεται τόσο εξωτική πια.
Ο Έλληνας τραγουδιστής Διονύσιος Σαββόπουλος εξέφρασε σ' ένα απ' τα τραγούδια του κάτι, που ίσως νιώθουν πολλοί Έλληνες χωρίς όμως να το δεχτούν ποτέ.
'Κείνο που με τρώει
'Κείνο που με σώζει
Είναι που ονειρεύομαι
Σαν τον Καραγκιόζη
Κοιμήσου, μικρέ Καραγκιόζη! Όνειρα γλυκά!
|
