จานีน ยโสวันต์

หลายคนถามผมว่าทำไมผมจึงเอารูปของแม่ผมมาใส่ในแคตาล็อกรูปภาพ
คำตอบคือผมรักแม่ครับ แม่จะอยู่กับผมเสมอ ยังไม่สายเกินไปที่ผมจะทำ
อย่างนั้น จนถึงตอนนี้แม่อยู่ในใจผมตลอดเวลา

อนุโรจน์ จันทร์โพธ์ศรี

ดิฉันรู้สึกประหลาดใจกับรูปภาพของนักปีนเขาที่ปีนไปถึงยอดของ
"เขาภูไม้แดง" ในจังหวัดกาญจนบุรี ประเทศไทย ภูเขาลูกนี้มีความสูงแค่
ประมาณ 590 ฟุต (180 เมตร) แต่มียอดเขาที่สูงที่สุดในจังหวัดกาญจนบุรี
เมื่อมองลงไปด้านล่าง ภูเขาลูกนี้ค่อนข้างสูงชันแต่วิวทิวทัศน์สวยงามมาก

เป็นความตั้งใจของเขาเองที่จะเอาหนังสือรวมภาพงานศิลปะขึ้นไปบนยอด
เขา หนังสือที่มีชื่อว่า "ผ้าห่อศพ" ถูกจัดพิมพ์เมื่อประมาณสิบปีที่แล้ว ปก
หลังของหนังสือเป็นรูปขาวดำที่คุณอนุโรจน์นั่งข้างแม่ของเขา หลังจาก
ภาพการปีนเขาครั้งล่าสุดถูกโพสต์ลงอินเตอร์เน็ต ดิฉันรู้สึกกระตือรือร้นที่จะ
ติดต่อขอสัมภาษณ์ ผลงานศิลปะของคุณอนุโรจน์เป็นที่รู้จักกันดีและ
ติดตามโดยผู้คนจำนวนมากที่ชอบงานที่มีลักษณะเฉพาะตัวของเขา ใน
อดีตเขามีงานนิทรรศการหลายครั้งและจากนั้นผลงานของเขาจะถูกนำไป
ประดับตกแต่งที่วัดหนองซอ อำเภอหัวหิน จังหวัดประจวบคีรีขันธ์

หลักธรรมในทางพุทธศาสนาได้สอนให้รู้จักการพิจารณาในสิ่งต่างๆ เพื่อทำ
ให้เกิดปัญญา เพื่อดับทุกข์ที่อยู่ในใจตน ผ้าห่อศพคือผ้าห่อผู้ซึ่งหมดแล้ว
ซึ่งกิเลส ชีวิตหายใจเบาบางต่างกันแต่เจือจางด้วยกิเลสกันทุกคน ศพ
สะอาดจากกิเลส ผ้าขาวกอบเก็บความบริสุทธิ์ เศษผ้าเก่าผืนน้อยถูก
ประคองตัดเย็บประสานแผ่เป็นผืนใหญ่ หรือหมายให้พิจารณาในรอยต่อ
ของเส้นตั้งและเส้นนอนดุจดังชีวิตมีเกิดขึ้น ตั้งอยู่ ดับไป การย้อมดุจดัง
กิเลสซึมลึกยึดติด ยากที่จะถอนออก ดุจดังสีย้อมผ้าหรือหมายให้พิจารณา
ในการซักถอนกิเลสออกจากจิต การเปลี่ยนแปลงได้เกิดขึ้นแล้วกับทุกสิ่ง
บนผืนผ้า สัจธรรมทั้งหลายสาระอยู่ที่ความเสื่อม เมื่อเห็นผ้าจีวรเพื่อ

พิจารณาคลายความยึดติดที่รูปในจิตตนผ่านรูปทรงความคิด ผ่านเวลาที่จะ
เรียนรู้และปล่อยวาง ในช่วงเวลาของชีวิต เพื่อพัฒนาจิตตนให้เกิดปัญญาที่
จะสร้างเรื่อง สร้างความงาม ที่สัมผัสถึงสัจธรรมด้วยปัญญา สู่การปล่อยวาง
จากสิ่งที่เห็น เทคนิคขบวนการผสานกลมกลืนในวัตถุ ส่งถึงจิตรกรรมร่วม
สมัยบนผืนผ้าจีวร ที่แฝงด้วยสาระความหมายแห่งรูปทรง ที่ถูกปล่อยวาง
จากรูปแห่งกิเลสความงาม ในความหลงชอบส่วนตนที่จะทำให้จิตเบาบาง
จากกิเลสสู่ความสงบ ด้วย "พุทธปัญญา"

คุณอนุโรจน์เป็นศิลปินที่พยายามนำเสนอมุมมองเกี่ยวกับศิลปะและปรัชญา
พระพุทธศาสนา งานนิทรรศการสองครั้งที่ผ่านมา (ผ้าห่อศพและกองผ้าห่อ
ศพ) มีแนวคิดที่ลึกซึ้ง มีการใช้เทียนเขียนภาพในด้วยวิธีเดียวกันกับการทำ
ผ้าบาติก ผ้าเขียนบนผนังวัดสะท้อนเรื่องราวของพระพุทธเจ้าและหลักธรรม
คำสอนของพระองค์ งานของคุณอนุโรจน์เป็นศิลปะสื่อผสมมีคำอธิบายเป็น
ภาษาถิ่นภาคตะวันออกเฉียงเหนือ (อีสาน) ทั้งในหนังสือรวมภาพและงาน
นิทรรศการในปีพ.ศ. 2549 และ 2552 ซึ่งให้ความรู้สึกเหมือนเป็นหนังสือ
เรื่องราวสำหรับเด็ก

งานนิทรรศการที่หอศิลป์จามจุรีแสดงให้เห็นความคิด ความรู้สึก และ
ศรัทธาและจากนั้นงานของเขาจะถูกส่งกลับไปเก็บรักษาที่วัดหนองซอ ที่
นั่นเขาสามารถจัดเตรียมผลงานชิ้นเก่าและใหม่ไปแสดงที่หอศิลป์จามจุรี
หลายครั้งรวมทั้งงานปริญญานิพนธ์ระดับบัณฑิตศึกษาที่มหาวิทยาลัย
ศิลปากร

"ผมทราบมาสักระยะหนึ่งแล้วว่าสักวันหนึ่งแม่ของผมจะจากไปตั้งแต่ตอนที่
แม่เป็นมะเร็ง วิธีหนึ่งที่ผมจะเก็บความทรงจำเกี่ยวกับแม่ก็คือภาพถ่ายของ
ผมกับแม่ที่อยู่บนปกหลังของหนังสือ ด้วยวิธีนี้ ผมสามารถเก็บความทรงจำ
ของแม่ไว้กับผมได้ตลอดเวลา"

ในช่วงปลายเดือนธันวาคมพ.ศ. 2555 ดิฉันได้มีโอกาสสัมภาษณ์คุณ
อนุโรจน์เล็กน้อยก่อนที่เขาจะเดินทางไปจังหวัดแม่ฮ่องสอน วันนี้เป็นวันที่ดี
ที่ได้เจอเขาในจังหวัดเชียงใหม่

จานีน: ดิฉันพบว่างานของคุณดูแล้วค่อนข้างน่ากลัวแต่ก็น่าสนใจเช่นกัน
อย่างไรก็ตาม ดิฉันอยากถามให้กับคนที่ไม่รู้จักคุณหรือไม่คุ้นเคยกับงานใน
รูปแบบของคุณ ต่อไปนี้เป็นคำถามนะคะ

จานีน: อะไรเป็นแรงบันดาลใจของคุณในการเขียนภาพ

อนุโรจน์: แรงบันดาลใจเขียนภาพของผมมาจากภาพเขียนฝาผนังที่เก่า
และชำรุด ในความคิดของผม นี่เป็นมนต์เสน่ห์ของการเวลาและความเชื่อ
ซึ่งกระตุ้นให้ผมสร้างสรรค์ผลงาน

จานีน: อะไรที่สำคัญต่องานในปัจจุบันของคุณ

อนุโรจน์: สิ่งที่สำคัญคือการค้นหาหลักการทางพระพุทธศาสนาที่สอนให้
เราพิจารณาให้ถี่ถ้วนเรื่องความไม่แน่นอนของทุกสิ่ง

จานีน: อะไรที่เป็นความคิดเห็นในการสร้างผลงานที่เรียกว่า "พุทธปัญญา"

อนุโรจน์: อันที่จริงแล้วปัญญานี้สอนให้เราพิจารณาทุกสิ่งด้วยปัญญาของ
ตนเอง

จานีน: คุณสามารถบอกดิฉันสั้นๆเกี่ยวกับผ้าห่อศพได้ ไหมคะ

อนุโรจน์: ผ้าห่อศพเป็นผ้าผืนหนึ่งที่สวมใส่โดยผู้ที่อยู่เหนือกิเลสทางโลก
ทั้งปวง ผลงานชุดผ้าห่อศพทุกชิ้นถูกสร้างขึ้นมาเพื่อนำไปประดับตกแต่ง
วัดหนองซอ ทุกภาพถูกนำไปวางไว้ใกล้พระพุทธรูปที่ประดิษฐานในวัดแห่ง
นั้น นี่เป็นการตีความของผมในเรื่องผ้าห่อศพ

จานีน: สุดท้ายนี้คุณอนุโรจน์มีอะไรที่จะบอกทิ้งท้ายไหมคะ

อนุโรจน์: ผลงานหลายชิ้นของผมเรียกว่า "พุทธปัญญา เนื่องมาจากผม
ได้รับเงินทุนศิลป์ พีระศรีเมื่อนานมาแล้ว ผลงานทางศิลปะชิ้นต่อไปของผม
จะเน้นในเรื่องการสอนศาสนาพุทธและผมจะพยายามผลงานเหล่านั้น
งดงามและมีความหมาย"

®

February 2013

Search This Issue

 Share This Page