|
อำเภอสายบุรีในจังหวัดปัตตานี เป็นสถานทึ่แห่งแรก ดิฉันได้รับเชิญไปทานอาหาร
จีนมื้อกลางวัน ที่โชว์รูมโตโยต้าพิธาน สาขาสายบุรี เมืองสายบุรีเป็นสถานที่แปลก
สำหรับการพำนักอาศัยเพราะในอดีตชาวจีนเดินทางโดยเรือมาอาศัยอยู่ในประเทศ
ไทยบริเวณแถบคาบสมุทร มลายู ชาวจีนเข้ากันได้ดีกับชาวมุสลิม อาศัยอยู่ด้วยกัน
ใน หมู่บ้านเดียวกันอย่างสงบสุข นาม สายบุรีมาจากภาษาสันสกฤตที่มีความหมาย
ว่า เมืองที่อยู่ระหว่างแม่น้ำสองสายภายใต้ความคุ้มครองจากสายลมใต้แสงจันทร์
ดิฉันตื่นเต้นกับการเดินทางเพราะว่ายังไม่เคยนั่งเรือพายมาก่อน หลังจากทาน
อาหารกลางวัน ภูมิทัศน์ของแม่น้ำในวันนั้นเป็นสีเขียวรายล้อมไปด้วยหญ้าสูง ช่าง
เป็น ความฝันที่มหัศจรรย์ จนน่าเก็บไปคิดคำนึงถึง แม่น้ำที่มีอาณาเขตบริเวณติด
ทะเลทำให้ดิฉันนึกถึงภาพวาดของจิตรกร คล็อด โมเนต์ ยามที่มีพระอาทิตย์ส่องมี
แสงสะท้อนและสายลมพัดผ่าน
เมื่อดิฉันเริ่มเขียนเกี่ยวกับศิลปะของประเทศไทย ดิฉันพยายามติดต่อเหล่าศิลปิน
จากทางภาคใต้เพื่อดูความก้าวหน้าในการแสดงความร่วมมือร่วมงานศิลปะ
ดิฉันเคยใช้เวลา 5 ปี อาศัยอยู่ทางภาคใต้มาก่อน และดิฉันอยากจะติดต่อกับ
ศิลปินบางคน เมื่อดิฉันเจอภาพเขียนของคุณ แวอารง ที่วาดรูปชายฝั่ง ท่าเรือของ
ปัตตานี ถัดออกไปจากที่พำนักที่ดิฉันเคย อาศัยอยู่เป็นเวลาสามปีมาก่อน ในตอน
กลางวันดิฉันมักจะเปิดหน้าต่างออกดู เห็นกลุ่มเรือหาปลาออกเดินทางจากฝั่ง
และนกเหยี่ยวบินถลา บนท้องฟ้า ทางภาคใต้ฝนตกเกือบทุกวันแต่เรือหาปลาและ
นกเหยี่ยวไม่เคยกลัวพายุฝนเลย ดิฉันเห็นภาพวาดของเขาเลยถามคุณแวอารง
ทางเฟซบุ๊คว่ารูปนั้นเป็นรูปของฝั่ง สะพานเดชานุชิตหรือไม่ คุณแวอารงบอกดิฉัน
ว่าไม่ใช่ครับ รูปนั้นเป็นรูปของท่าเรือ อ่าวปัตตานี ทุกวันนี้เขาไม่ให้เรือผ่านสะพาน
เดชานุชิตอีกต่อไปแล้ว จากนั้นเป็น เวลาอีกเกือบปีที่ดิฉันไม่ได้พูดคุยกับเขา
จนกระทั่งกลุ่มสตรีมุสลิมแห่งสายบุรี มีความประสงค์ในการซื้อวังพิพิธภักดีกลับคืน
มาจากเจ้าของที่มาจากตระกูลคนจีนและดิฉันมีโอกาสกลับมา ได้ทำความรู้จัก
พูดคุยสนทนากับครูแว ด้วยความสนุกสนานแม้ว่าจะใช้เวลาแลกเปลี่ยนความ
เข้าใจที่ไม่นานนัก
จานีน: มีความพิเศษอะไรบ้างคะสำหรับงานสาดสีเมืองสายที่เป็นงานนิทรรศการ
ครั้งล่าสุดนี้
แวอารง: ผมมีเหตุผลที่ชัดเจนว่าทำไมกลุ่มศิลปินภาคใต้จึงเข้าร่วมงานนิทรรศการ
ที่มีชื่อว่า "สาดสีเมืองสาย" งานนิทรรศการจัดขึ้นเมือวันที่ 21-22 มิถุนายน
พ.ศ. 2557 จุดเด่นสำคัญของงานคือโครงการคืนความทรงจำของสายบุรี จังหวัด
ที่หายไป แต่เดิมแล้วนี่เป็นความคิดของผมเมื่อผมได้ทราบมาว่ามัสยิด ตะลุบัน
ต้องการจะซื้อวังเก่าให้เป็นของขวัญให้กับชาวเมืองสาย ในฐานะที่ผมเป็นศิลปินใน
เวลานั้นผมต้องการสถานที่ที่เหมาะสมในการแสดงผลงานของผมและกลุ่มศิลปิน
ในความคิดของผมคือว่ามันคงยอดเยี่ยมมากที่จะได้จัดงานศิลปะในสถานที่ ที่
สวยงามสักครั้งหนึ่งโดยเฉพาะอย่างยิ่งในวัง แนวความคิดของผมนั้นค่อนข้างจะ
ตรงกันกับกลุ่มสายบุรี ลุกเกอร์ที่เป็นกลุ่มคนที่เล่าประวัติตำนานเมืองเก่า
วันหนึ่งในร้านอาหาร กลุ่มสายบุรี ลุกเกอร์และผมพูดคุยกันเรื่องการจัดนิทรรศการ
ร่วมกัน ทางกลุ่มนั้นได้ตั้งชื่องานนิทรรศการว่า "คืนความทรงจำสายบุรี จังหวัดที่
หายไป" ผมก็แสดงผลงานกับกลุ่มศิลปินภาคใต้ เราได้พูดคุยกันว่าจะดึงดูดคน
โดยเฉพาะคนที่อาศัยอยู่ในเมืองสาย ให้เข้ามาชมงานนิทรรศการได้อย่างไร ผม
บอกว่าตัวผมและเพื่อนๆในกลุ่ม South Free Art อยากจะพาอยากจะพานักศึกษา
จากมหาวิทยาลัย วิทยาลัยต่างๆ และศิลปินพื้นบ้านเดินทางท่องเที่ยวไปใน
หมู่บ้านแห่งหนึ่งพบปะกับชาวบ้าน แทนที่จะไปถามคำถามเรื่องประวัติศาสตร์กับ
ชาวบ้านโดยการสุ่มเลือกถาม ทุกคนในทีมงานเห็นด้วยว่าควรจัดตั้งจุดนัดพบและ
ต้อนรับชาวบ้านให้มาพูดคุยกับเรา ผมคิดว่ามันยากลำบากที่จะพูดถึงบางสิ่งจาก
ความทรงจำ การพูดคุยกันครั้งนี้ประสบความสำเร็จอย่างคาดไม่ถึงเพราะว่า
ชาวบ้านและพ่อค้าที่เข้ามาคุยกับเราและได้ให้ข้อมูลที่น่าสนใจ
 |
ก่อนจะถึงการพูดคุยกันครั้งนี้ ผมเคยจัดเวิร์คช็อปที่หมู่บ้านสวนกง อำเภอจะนะ
จังหวัดสงขลา ในตอนนั้นผมแสดงงานภาพเขียนที่ทำให้คนตระหนักถึงคุณค่าและ
ความงามของพื้นที่บริเวณนั้น คนที่อาศัยอยู่ที่นั่นมีชีวิตความเป็นอยู่ที่เรียบง่ายและ
ทุกคนเป็นชาวประมง หลังจากก่อสร้างท่าเรือแห่งหนึ่งในตัวเมืองสงขลาหลังจาก
นั้นแล้วแล้ว นักลงทุนอยากจะสร้างท่าเรือแห่งที่สองที่หมู่บ้านแห่งนี้ ถ้ามีการสร้าง
ท่าเรือแห่งใหม่นี้ขึ้นอีก ชาวบ้านจะไม่มีที่อยู่อาศัยและที่ทำกิน ทุกคนทราบว่ามัน
เป็นการต่อสู้อันสิ้นหวัง ต่ออำนาจแห่งเงินตรา แต่พวกเราจะต้องคัดค้านและ
ดำเนินการต่อสู้ต่อไป
จานีน: กรุณาเล่าเรื่องราวของตัวเองให้ฟังหน่อยนะคะ
แวอารง: ผมชื่อแวอารง แวโนะ เกิดเมื่อวันที่ 3 มกราคม พ.ศ. 2498 พ่อแม่ของผม
มีบุตร 3 คน ผมเป็นลูกชายคนที่สอง ผมมีพี่สาวหนึ่งคนและน้องสาวอีกหนึ่งคน
ด้วยความที่ผมชอบวาดรูปและมีความมุ่งมั่นที่จะสมัครเรียนที่โรงเรียนเพาะช่าง ใน
ปีพ.ศ. 2516 ผมมาทำงานในกรุงเทพและสมัครเข้าเรียนที่มหาวิทยาลัยรามคำแหง
แทน พอปีพ.ศ. 2520 ผมสอบผ่านการคัดเลือกจากโรงเรียนเพาะช่างสาขาวิชา
วิจิตรศิลป์ของต่างประเทศ ตอนนั้นยังไม่ค่อยมีคนจากต่างจังหวัดสอบผ่านเข้า
เรียนในคณะวิจิตรศิลป์ นักศึกษาส่วนใหญ่ในคณะจะเป็นศิษย์เก่าของโรงเรียนแห่ง
นี้ ผมเรียนอยู่ที่นั่นสองปีและได้วุฒิประกาศนียบัตรวิชาชีพชั้นสูงแต่ตอนนั้นยังไม่มี
หลักสูตรปริญญาตรีต่อเนื่องในสาขาที่ผมเรียน ถ้าผมอยากจะศึกษาต่อก็ต้องเรียน
สาขาการสอนซึ่งในตอนนั้นผมไม่ชอบเลย ดังนั้นผมจึงตัดสินใจหางานต่อหลังจาก
เรียนจบ ผมทราบมาว่าพี่สาวของรุ่นพี่โรงเรียนเพาะช่างเป็นผู้จัดการอยู่ที่บริษัท
อโซนาซึ่งผลิตเทปคาสเซ็ต ในตอนแรกผมสมัครเป็นคนส่งเอกสารที่บริษัทนั้นและ
ต่อมากลายเป็นพนักงานขาย และท้ายที่สุดผมได้เป็นผู้จัดการสาขาภาคใต้
เมื่อมีตำแหน่งหน้าที่การงานดีกว่าเดิมแล้วผมตัดสินใจสร้างครอบครัวของตนเอง
ภรรยาของผมเป็นลูกครึ่งไทย-อินโดนีเซียที่อาศัยอยู่ที่กรุงเทพและเธอก็เป็นมุสลิม
เช่นเดียวกันกับผม เราเคยอยู่บ้านใกล้กันตอนที่ผมเรียนอยู่ที่เพาะช่างและตอนนั้น
เธอเรียนเทคนิคช่างกล ในปัจจุบันผมมีบุตรชายหนึ่งคน บุตรสาวหนึ่งคนและรับ
บุตรชายของพี่สาวมาเลี้ยงดูเป็นบุตรบุญธรรมอีกหนึ่งคนเพราะว่าสามีของพี่สาวไม่
เอาใจใส่ดูแลลูก ภรรยาของผมเคยทำงานอยู่ที่ธนาคารชื่อ ซากุระ ของญี่ปุ่นใน
กรุงเทพ
ต่อมาพ่อของผมเสียชีวิตและพวกเราไม่มีใครดูแลบ้าน ในขณะเดียวกันที่ทำงาน
ของภรรยาผมรวมบริษัทอีกแห่งหนึ่งและพนักงานหลายคนต้องลาออกจากงาน
ด้วยเหตุผลสองประการนี้เราเลยต้องย้ายกลับมาอยู่บ้านพ่อทางใต้ของประเทศ
ไทยและเริ่มต้นชีวิตใหม่อีกครั้ง ตอนนี้ภรรยาผมเป็นครูสอนภาษาอังกฤษและ
คณิตศาสตร์ ระดับประถมและมัธยม ผมเองก็ได้รับเชิญจากโรงเรียนดรุณศาสตร์
วิทยา ที่เป็นโรงเรียนอิสลามให้เป็นครูสอนศิลปะ ตอนแรกผมไม่ค่อยแน่ใจตัวเอง
เพราะโดยส่วนตัวแล้วไม่ชอบงานสอน เหตุผลที่ผมยอมรับข้อเสนอเป็นครู
จนถึงตอนนี้ก็ยังทำงานเป็นครูสอนศิลปะ เพราะว่าทางโรงเรียนให้อิสระกับผมมาก
และผมก็มีความตั้งใจอยากสอนเด็กที่อยู่ทางภาคใต้ให้เรียนรู้ศิลปะที่ถูกวิธี
 |
จานีน: ขอทราบเรื่องเกี่ยวกับกลุ่ม South Free Art ด้วยนะคะ
แวอารง: เป็นกลุ่มศิลปินเล็กๆที่ก่อตั้งขึ้นมาเพื่อทำงานศิลปะสะท้อนการใช้ชีวิตใน
ภาคใต้ของประเทศไทย ทุกคนมีความเชี่ยวชาญในการทำงานของตัวเอง บางคน
เป็นทนายความ กราฟฟิค ดีไซเนอร์ และหลายคนเป็นศิลปินอิสระเต็มเวลา ผมรับ
หน้าที่เป็นที่ปรึกษาของกลุ่มนี้ นอกเหนือจากการเป็นครู ผมและทีมงานเปิดร้าน
ขายอุปกรณ์ เฟรม สำหรับวาดภาพ และเครื่องเขียนทุกชนิดที่เกี่ยวกับการวาดภาพ
ในเวลานั้นผมมีงานสำคัญที่จะต้องไปทำซึ่ง เป็นงานนิทรรศการเปิดงานของ
มหาวิทยาลัย ราชภัฏยะลาในจังหวัดยะลา มีครูสอนศิลปะจากหลายสถาบันได้รับ
เชิญมาร่วมงาน ซึ่งศิลปินอิสระจากทางภาคใต้ได้มาร่วมงานกัน เช่นเดียวกัน งาน
นิทรรศการจัดผ่านมาเมื่อวันที่ 13 - 15 กรกฎาคม พ.ศ. 2557
จานีน: มีข่าวสำหรับกลุ่มคนที่อยากจะซื้อวังพิพิธภักดีบ้างไหมคะ
แวอารง: มีความก้าวหน้าสำหรับการซื้อวังพิพิธภักดีเพราะความร่วมมือด้วยความ
สามัคคีจากคนสายบุรีแต่นี่เป็นเพียงกองทุนยืมมาจากชาวบ้านเท่านั้น ผู้คนที่สนใจ
สามารถบริจาคเงินได้ ศิลปินที่มาจัดงานเวิร์คช็อปเต็มใจจะขายผลงาน ถ้ามีคน
สนใจในงานศิลปะก็สามารถสอบถามศิลปินถึงเรื่องราคาของรูปวาดเฉพาะรูปใดรูป
หนึ่ง ได้เลยครับ เงินรายได้ส่วนต่างจากการขายภาพจะถูกส่งไปยังสมทบทุนยัง
กองทุนซื้อวังพิพิธภักดี สำหรับราคาภาพเขียนของผมนั้นไม่มีกรอบคิดราคา 2,000
บาท มีกรอบคิดราคา 6,000 บาท ถ้าผมขายภาพเขียนมีกรอบได้หนึ่งภาพ กองทุน
จะได้รับเงิน 3,500 บาท/รูป สำหรับงานนิทรรศการครั้งนี้ผมรับเขียนภาพตามสั่ง
ลูกค้าแต่สไตล์การเขียนภาพต้องมาจากความคิดของผม ผมมีภาพพิมพ์จาก
ภาพเขียนต้นฉบับเป็นของที่ระลึก รูปเล็กคิดราคารูปละ 300 บาทและรูปใหญ่คิด
ราคารูปละ 400 บาท
จานีน: มีหน่วยงานของรัฐเข้ามาเกี่ยวข้องกับงานนิทรรศการนี้ไหมคะ
แวอารง: ทางผู้ผลิตและทีมงานไม่อยากจะให้ทางการ หรือ รัฐบาลเข้ามา
เกี่ยวข้องในงาน นิทรรศการนี้ พวกเราที่เป็นคนสายบุรีอยากจะบอกเล่าเรื่องราว
ด้วยตนเอง จนถึงทุกวันนี้ข่าวทางสื่อเกี่ยวกับทางภาคใต้มีแต่ความขัดแย้งและ
สับสนวุ่นวาย นั่นไม่ใช่ความจริงทั้งหมด ในความเป็นจริงแล้วชาวพุทธเป็นเพื่อน
กับชาวมุสลิมได้ พวกเขาเล่นกีฬาด้วยกันได้แม้ว่าความเชื่อและสังคมจะค่อนข้าง
ต่างกัน ทุกวันนี้ผู้ใหญ่ชาวมุสลิมจะไปทำงานในมาเลเซียเพราะเศรษฐกิจดีกว่า
และพวกเขาไม่มีปัญหาในการติดต่อกับชาวมาเลเซีย หลังจากจบเดือน รอมาดอน
ชาวมุสลิมจึงกลับบ้าน ความแตกต่างกันสามารถพบเห็นได้ตรงนี้คือร้านทองจะเต็ม
ไปด้วยหญิงชาวมุสลิมที่เดินทางกลับมาจากมาเลเซียมาซื้อทองคำในประเทศไทย
สิ่งที่ผมจะพูดมีแค่เหตุผลข้อเดียวแต่ขอให้ลองคิดให้ดีๆ อะไรจะเกิดขึ้นถ้าคนใต้
ไม่ใช่มุสลิม ผลไม้ต่างๆ เช่นลองกองมีราคาตกต่ำและราคายางพาราลดลง คุณ
อาจจะสงสัยว่าทำไมถึงไม่มีการประท้วงจากชาวมุสลิม พวกเขาเชื่อโดยไม่มีข้อ
สงสัยเลยว่าพระอัลเลาะห์กำหนดทุกสิ่ง พระอัลเลาะห์มอบสิ่งที่ดีพร้อมและน่า
พอใจแล้ว พวกเราจะไม่โทษใครหรืออะไรก็ตาม แม้ว่าสิ่งไม่ดีหลายอย่างจะ
เกิดขึ้นแต้พวกเราทุกคนหวังว่าวันหนึ่งสันติสุขจะกลับคืนมาหาเรา ด้วยความรัก
และความศรัทธาในศาสนา
|
